„უკუეთუ ჴმა-ყოს საყჳრმან ქალაქსა შინა და ერი არა შეშინდეს? ანუ იყოს სიბოროტე ქალაქსა შინა, რომელი უფალმან არა ქმნა?“ (ამოს.3:6)
„თმანიცა თავისა თქუენისანი ყოველნი განრაცხილ არიან“. (ლკ.12:7)
ყველგან ყველა დროში პერიოდულად ხდებოდა უბედურებები – სტიქიური მოვლენები, კატასტროფები. მაგრამ დამოკიდებულება მათ მიმართ განსხვავდება ერში გაბატონებული შეხედულებებისა და რწმენის შესაბამისად. შეიძლება ითქვას, უბედურებათა ჟამს ყველაზე უკეთ ჩანს ერის ზნეობრივ-სულიერი ორიენტირები.
ჩვენს ქვეყანასაც არ აცდენია ტკივილები. სულ რამდენიმე დღე დაგვატყდა თავს ბოლო ასეთი განსაცდელიდან. ბევრი დაიწერა, ბევრი ითქვა და, იქნებ, არც იყოს საჭირო მეტის თქმა. მაგრამ რაღაც მაინც არ მასვენებს.
როცა უბედურება ხდება ადამიანის მიზეზით, ერის უმეტესობა ხელს იშვერს და დამნაშავის დასჯას მოითხოვს. მაგრამ, როცა ბუნებრივი მოვლენის უჩვეულო ფორმით განვითარება იწირავს ადამიანთა ცხოვრებას, უნგრევს სამყოფელს, ჩნდება აზრთა სხვადასხვაობა: რა არის ეს? შემთხვევითობა, რომელიც ვერ გავითვალისწინეთ, თუ სასჯელი ღმრთისა, რომელსაც ვერსად გავექცევით.
თუ ურწმუნო ადამიანი სტიქიურ მოვლენას ცალსახად მიაწერს შემთხვევითობას, ადამიანებსა და ხელისუფლებას კი მოუმზადებლობაში ადამაშაულებს, ქრისტეანს სხვა ხედვა უნდა ჰქონდეს. დიახ, უნდა ჰქონდეს, მაგრამ…
სამწუხაროდ, ადამიანებს გვახასიათებს სარწმუნოებრივი ღირებულებების საკუთარი შეხედულებების პრიზმიდან ცქერა და, შედეგად, ვიღებთ აზრთა სხვადასხვაობას. თითქოს, ოცსაუკუნოვანი ეკლესიური გამოცდილებს მქონეთ არ უნდა გვექცეს დიდ თავსატეხად მოვლენათა შეფასება, მაგრამ საკუთარ შეხედულებებსა და განცდებზე დაყრდნობით განსხვავებულ, ზოგჯერ კი – ურთიერთსაპირისპირო აზრებს გამოვთქვამთ.
სამწუხაროდ, ადამიანებს გვახასიათებს სარწმუნოებრივი ღირებულებების საკუთარი შეხედულებების პრიზმიდან ცქერა და, შედეგად, ვიღებთ აზრთა სხვადასხვაობას. თითქოს, ოცსაუკუნოვანი ეკლესიური გამოცდილებს მქონეთ არ უნდა გვექცეს დიდ თავსატეხად მოვლენათა შეფასება, მაგრამ საკუთარ შეხედულებებსა და განცდებზე დაყრდნობით განსხვავებულ, ზოგჯერ კი – ურთიერთსაპირისპირო აზრებს გამოვთქვამთ.
ამჯერადაც, ქვეყანაში მომხდარი ტრაგედიისადმი მორწმუნეთა ნაწილში განსხვავებულ მიდგომას ვხედავთ. ერთნი ამბობენ, რომ თავი და მიზეზი ყველაფრისა არის ერში მომრავლებული ცოდვა. მეორენი პროტესტს გამოთქვამენ და ამტკიცებენ, რომ ეს იყო ბუნებრივი მოვლენა, ბუნების ძალა, რომელიც მეორდება პერიოდულად და ცოდვა აქ არაფერშუაშია.
„მრწამს ერთი ღმერთი, მამაჲ ყოვლისა მპყრობელი“ – ამ სიტყვებს დღეში ერთხელ მაინც წარმოთქვამს ქრისტეანი. ღმრთის ყოვლისმპყრობელობა თავისთავად გულისხმობს იმასაც, რომ ქვა არ გადაგორდება, თმის ღერი არ ჩამოუვარდება ადამიანს უფლის ნების გარეშე. განგება ღმრთისა ორგვარად ვლინდება. ერთია მისი კეთილნებელობა და სხვაა დაშვება. ორივე შემთხვევაში უფალი იქმს იმას, რაც სარგებელია ჩვენთვის. მაშინაც კი, როცა საქმე გვაქვს საშინელ ტრაგედიასთან, როცა ვერ იტევს ადამიანის გული ტკივილს, გონება კი – ვერ აკავშირებს მომხდარს ღმერთთან, ყოველთვის ტკივილის მიღმა დგას რაღაც აღმატებული, დრომდე უჩინარი დიდი სიკეთე, რომლის არსი მხოლოდ მარადისობის გადასახედიდან ჩანს.
უმთავრესი შეცდომა, რომელიც ქრისტეანთა ნაწილს მოსდის ტკივილთა მიზეზისა და მიზნის გააზრებისას, არის მარადისობის, საშინელი სამსჯავროს, მიწიერი ცხოვრების არაქრისტეანული გააზრება. ამქვეყნიური ცხოვრება არის წინაკარი მარადისობისა. საზრისი მიწიერი ცხოვრებისა არის მზადება მარადისობისათვის, რათა აღვდგეთ სულიერად, ფერი ვიცვალოთ, განვახლდეთ, შევეთვისოთ სიცოცხლის წყაროს – ღმერთს და, მარადისობაში გადასვლის შემდგომ, საუკუნოდ დავიმკვიდროთ მასთან. სხვა, უფრო დიდი მიზანი ვერ ექნება მიწიერ ცხოვრებას. ის, რაც ამ უმთავრესს არ ითვალისწინებს, წარმწყმედელია სულისა. ჩვენ გვეშინია ტკივილის, სიცივის, დევნის, შეურაცხყოფის და გვავიწყდება, რას ბრძანებს უფალი:
„ნუ გეშინინ მათგან, რომელთა მოსწყჳდნენ ჴორცნი და ამისა შემდგომად ვერარაჲ აქუს უმეტესი, რაჲ გიყონ თქუენ. ხოლო გიჩუენო თქუენ, ვისა გეშინოდის: გეშინოდენ მისა, რომელსა შემდგომად მოწყუედისა ჴელ-ეწიფების შთაგდებად გეჰენიასა. ჰე, გეტყჳ თქუენ, მისა გეშინოდენ“ (ლკ.12:4-5).
საზომი სიკეთისა არის ღმერთი. ჭეშმარიტი სიკეთე არის მხოლოდ ის, რაც სიკეთეა მარადისობის გადასახედიდან. ტკბობისმოყვარე ადამიანის სული კი ხშირად მიწიერი სიამოვნების კრიტერიუმით საზღვრავს სიკეთეს და, თუ რამე ანიჭებს უსიამოვნებასა და ტკივილს, მას არ უწოდებს სიკეთეს. სამწუხაროა, როცა ასეთი მიდგომა იჩენს თავს ზოგიერთ ქრისტეანთა შორისაც. უფალი არ არის მიწიერ სიამოვნება ღმერთი. რაც საამოა, ყოველთვის როდია ღმრთისაგან და ღმრთის ჩვენდამი სიყვარული ყოველთვის არ ვლინდება მიწიერი სიხარულის მონიჭებაში. ნამდვილ ბოროტებად წმიდა ეკლესია აღიქვამს იმას, რაც აშორებს ადამიანს ღმერთს, ანგრევს მის სულს. აი, რას ბრძანებს წმიდა იოანე ოქროპირი:
„მაშ ასე, არის ბოროტება – ნამდვილი ბოროტება: სიძვა, მრუშობა, მომხვეჭელობა და ნაკლოვანებათა ურიცხვი სიმრავლე, რომლებიც უკიდურეს გმობასა და სასჯელს იმსახურებენ. და არის კიდევ სხვა ბოროტება – უკეთ რომ ვთქვათ, კი არ არის, არამედ იწოდება ბოროტებად, – შიმშილი, ავადმყოფობა, სიკვდილი და მსგავი ამისა. ყოველივე ეს ვერ იქნება ჭეშმარიტად ბოროტება. ამიტომაც ვთქვი, რომ მხოლოდ იწოდება ბოროტებად. რატომ ასე? იმიტომ, რომ, ყოველივე ეს ბოროტებას რომ წარმოადგენდეს, ვერ გვექცეოდა სიკეთეთა მიზეზად, ვერ ალაგმავდა ამპარტავნებას, ვერ ამოძირკვავდა უდებებას, ვერ აღძრავდა ჩვენში გულმოდგინებას და ვერ გვაქცევდა უფრო ყურადღებიანებად საკუთარი თავისადმი. აქ იგულისხმება ის ბოროტება, რომელიც შეგვაგონებს, მივყავართ სიბრძნემდე და არა ის, რომელიც ღირსია შეჩვენებისა და გაკიცხვისა. ბოროტებად იწოდება აქ ტანჯვა, რომელსაც გვანიჭებს დასჯილება, და იწოდება ასე არა საკუთრივ მისი ბუნების გამო, არამედ ადამიანურ აზრთან მისადაგებით.“
პროტესტანულ-რეფორმატორული მსოფლმხედველობა დიდ გავლენას ახდენს თანამედროვე ადამიანზე, გამოხატავს რა მის სურვილს შეაერთოს შეუერთებელი – ზეცა და წუთისოფელი. ამ შეხედულებათა გავლენით ყალიბდება შეხედულება ღმერთზე, როგორც შემწეზე მიწიერი ცხოვრების კომფორტულად მოწყობაში და ყოველგვარი ტკივილის გამომწვევი მოვლენა ავტომატურად ემიჯნება ღმრთის ცნებას. მოდერნისტული ცნობიერება მხოლოდ ისეთ ღმერთს ეთაყვანება, რომელიც ანიჭებს სიამოვნებას, სიხარულს. ამ სიამოვნებით საზღვრავს ის სიყვარულს. არსებითად ასეთი სარწმუნოება ვერ სცილდება მიწას და მარადისობაზე მხოლოდ ილუზორული წარმოდგენები აქვს. პირდაპირ რომ ვთქვათ, პროტესტანული ტიპის ცნობიერების მქონე ადამიანი მიწისთვის ცხოვრობს. ასეთი მსოფლმხედველობისთვის კატეგორიულად მიუღებელია დამსჯელი ღმერთი, რადგან მიწიერი სასჯელი მათთვის კატასტროფაა. მაგრამ წმიდა წერილი სულ სხვა სურათს გვიხატავს. ადამის განდევნა სამოთხიდან იყო პირველი სასჯელი – საკმაოდ მკაცრი სასჯელი: ადამიანი განიდევნა მისთვის ბუნებრივი გარემოდან და დაეწყო ახალი, შრომითა და ტკივილით სავსე ცხოვრება, რომლისთვისაც ის არ იყო მზად.
როცა „შექმნათა“ წიგნი ეხება ნოესა და წარღვნის წინა პერიოდს, ასეთ რამეს გვამცნებს:
„და თქუა ღმერთმან: აღვჴოცო კაცი, რომელი შევქმენ პირისაგან ქუეყანისა კაცთაგან მიპირუტყუთამდე და ქუეწარმავალთაგან მფრინველთამდე ცისათა, რამეთუ შევინანე, რამეთუ შევქმენ იგინი. ხოლო ნოე პოვა მადლი წინაშე უფლისა ღმრთისა.“ (შექმ. 6:7-8)
საშინელი სიტყვაა: „აღვჴოცო“! და ეს ის ღმერთია, რომელმაც შემდგომ კაცთა მოდგმის დასახსნელად კაცობრივი ბუნება შეიერთა და ჯვარცმა იტვირთა.
სხვა მაგალითი: ესაია წინასწარმეტყველის პირით ნათქვამი ღმრთის სიტყვა:
„ვაჲ ასსურასტანელთა, კუერთხი გულისწყრომისა ჩემისა და რისხვისა ჩემისა არს ჴელთა შინა მათთა. რისხვა ჩემი ნათესავისა მიმართ უშჯულოჲსა მივავლინო. და ერსა ჩემსა დაუწესო ყოფა ტყუედ და იავარად და დათრგუნვად ქალაქთა და დასხმად მათდა მტუერად. ხოლო იგი არა ესრეთ იგონებს და სულითა არა ესრეთ გულისსიტყუავს, არამედ შეცვალოს გულისსიტყუა თჳსი ნათესავისაცა მოსრვად არამცირისა.“ (ეს.10:5-7)
შემზარავი სიტყვებია!
ძველ აღთქმაში ვხვდებით უამრავ მაგალითს იმისა, რომ ადამიანი თუ ერი ისჯებოდა ღმრთისაგან უსჯულოებისა და ცოდვის გამო. მაგრამ მოდერნისტებს უყვართ იმის თქმა, რომ ეს იყო ძველ აღთქმაში, სჯულის მეფობის ჟამს, ახლა კი მადლი მეფობს და ღმერთი მხოლოდ ტკბილი სახით გვევლინება. ჭეშმარიტი ქრისტეანული სარწმუნოება არ იცნობს ღმერთს, რომელიც იცვლის თვისებებს. ღმერთი უცვალებელია და ვერ იქნება საუბარი იმაზე, რომ უფალი მოლბა შეცვალა მიდგომა ადამიანისადმი. ძველი აღთქმის პერიოდშიც და აღდგომის შემდეგაც ღმრთის დამოკიდებულება ჩვენდამი ეფუძნება სიყვარულს. სასჯელი კი შეგონების, გამოსწორების საშუალება და ბიძგია. ამიტომ, სახარებასა და მოციქულთა წერილებში ჩვენ ვხვდებით იმავე ღმერთს. ეს ეხება დამსჯელობასაც.
„აჰა ცოცხალ იქმენ, ნუღარა სცოდავ, რაჲთა არა უძჳრესი რაჲმე გეყოს შენ.“ (იოან.5:14) – ასე მიმართვას უფალი ახლად განკურებულ განრღვეულს. ამ სიტყვით მაცხოვარი გვაჩვენებს კავშირს ცოდვასა და ტკვილს შორის. თუ ცოდვის გამო გვევლინება ტკივილი, რა არის ეს, თუ არა სასჯელი?!
წმიდა მოციქული პავლე ბრძანებს:
„რამეთუ რომელი უყუარნ უფალსა, სწავლის; და ტანჯის ყოველი შვილი, რომელი შეიწყნარის. უკუეთუ სწავლასა დაუთმოთ, ვითარცა შვილთა შეგიწყნარებს თქუენ ღმერთი. რამეთუ ვინ-მე არს შვილი, რომელი არა სწავლის მამამან?“ (ებრ.12:6-7)
წმიდა წერილის შესატყვისად გვმოძღვრავენ წმიდა მამებიც. წმ. ბასილი დიდი ბრძანებს:
„შიმშილი, გვალვები, წვიმები არიან საზოგადო წყლულებე მთელი ქალაქებისა და ერებისათვის, რომლითაც ისჯება ზღვარს გარდასული ცოდვა.“
მრავალი მაგალითის მოყვანა შეიძლება წმიდა წერილიდან და მამათა სწავლებიდან, სადაც ჩანს, რომ ადამიანისათვის სულიერი სიკეთის მოსანიჭებლად ღმერთი გვევლინება დამსჯელად და ამ სასჯელით, ტკივილით აღაშენებს ადამიანის სულს მარადისობისათვის, რათა აარიდოს საუკუნო ტკივილსა და ტანჯვას.
შორს რომ არ წავიდეთ, გავიხსენოთ, რა სიტყვებს წარმოთქვამს ღმრთისმსახური მწუხრად ლიტიის და პარაკლისების დროს:
“რაჲთა დაიცვას უფალმან ღმერთმან ჩვენმან სამეუფო ქალაქი ესე, ყოველნი ქალაქნი და სოფელნი სიყმილისაგან, სრვისა, ძრვისა, დანთქმისაგან, ცეცხლისა და მახვილისა, უცხო-თესლთა ზედამოსლვისაგან, ბოროტისა და სიკუდიდშემოსილისა წყლულებისა, რაჲთა მოწყალე მექმნეს ჩვენ ღმერთი კეთილად დგომისათვის სახიერებითა და კაცთ-მოყუარებითა თვისითა, და გარე-წარაქციოს რისხვაჲ მარადდღე ჩვენზედა მომავალი, და მიხსნას ჩვენ სამართლად ჩვენ-ზედა მოწევნულისა რისხვისაგან და შემიწყალნეს ჩვენ.“
როცა ვევედრებით უფალს ხსნას „სამართლად ჩვენ-ზედა მოწევნულისა რისხვისაგან“, ძნელია ილაპარაკო იმაზე, რომ სასჯელი არ მოდის ღმრთისაგან.
როცა ვახსენებთ ღმრთის რისხვას, უნდა გვქონდეს გაცნობიერებული, რას ვგულისხმობთ. ვნებები, მათ შორის რისხვის ვნება უცხოა ღმრთისაგან. ამ ტერმინით ადამიანისათვის გასაგებ ენაზე გამოითქმის ღმრთის ის განგებულება, რომლის აღსრულება იწვევს ჩვენში ტკვივილს, შფოთს. ეს იმ ტკივილს ჰგავს, რომელსაც ექიმი ანიჭებს ადამიანს განსაკურნებელად. ასეთი „რისხვის“ მიზანი არის ადამიანთა განსწავლა, გამოსწორება. სამწუხაროდ, ზოგ შემთხვევაში, როცა იხსენიება ღმრთის რისხვა, გამიწიერებული ცნობიერება მოიაზრებს ამ ტერმინს ადამიანური ფსიქოლოგიის ჭრილში და რისხვას უკავშირებს შურისძიებას. ღმერთი არ არის შურისმაძიებელი! ვერანაირი ჩვენი ტკივილი ვერ დაფარავს ცოდვას და ვერ იქნება საზღაური თუნდაც უმცირესი ცოდვისა. უფალს არც სჭირდება საზღაური, არამედ ჩვენი მოქცევა. ღმერთკაცობრივმა პიროვნებამ – იესუ ქრისტემ თავად გასწირა თავი ჩვენთვის. ამრიგად, ღმრთის რისხვის ხსენებისას მტკიცება იმისა, რომ ღმერთი არ არის შურისმაძიებელი, სხვა არაფერია, თუ არა გამიწიერებული გონების მცდელობა საერთოდ დახუჭოს თვალი ღმრთის ჩვენდამი დამოკიდებულების ზოგიერთ გამოვლინებებზე, გაექცეს პასუხისმგებლობას პირად თუ საზოგადო ტკივილზე.
ყოველი ტკივილის, სიკვდილის, ხრწნის მიზეზი არის ცოდვა. მეტიც, თვით ბუნების, ზოგჯერ, მტრულ დამოკიდებულებას ადამიანისადმი ადამის დაცემისას ჩაეყარა საფუძველი. ამასთანავე, ადამიანები ცოდვებით, უჯერო ცხოვრებით ვაღრმავებთ დაცემულობას, რაც კიდევ უფრო ამძიმებს მიწიერ ცხოვრებას, ამრავლებს არა მხოლოდ პიროვნულ ჭირს, არამედ საზოგადო კატაკლიზმებს. სინდისი ოდითგანვე ემოწმებოდა ადამიანს, რომ გასაჭირსა და მისი სულის მდგომარეობას შორის არის პირდაპირი კავშირი. ასე, მაგალითად, როცა შიმშილის გამო ეგვიპტეში წასული ძმის – იოსების გამყიდველნი, იაკობის ძენი აღმოჩდნენ ტყვეობაში,
„ჰრქუა კაცად-კაცადმან ძმასა თჳსსა: ჰე, ცოდვასა შინა ვართ ძმისათჳს ჩუენისა, რამეთუ უგულებელს-ვყავთ ჭირი სულისა მისისა, რაჟამს-იგი გვევედრებოდა ჩუენ და არა ვისმინეთ მისი. ამისთჳს მოიწია ჩუენ ზედა ყოველი ესე ჭირი.“ (შექმ.42:21)
იგივე მიდგომა ახასიათებთ ახალი აღთქმის ეკლესიის წმიდა მამებს. წმიდა ბასილის დიდი ბრძანებს:
„იმ უბედურებებიდან, რომლებიც შეგვემთხვევიან ჩვენ, ზოგი გვეწევა ცოდვების გამო სასჯელად, ზოგი ზნეობის გამოსასწორებლად, ზოგი კი მათ მოსასპობად, რომელთა გამოსწორების იმედი ვერ იქნება, როგორც ეს შეემთხვა ფარაონს.“
„ამიტომ, სნეულებები ქალაქებსა და ერებში, სიმშრალე ჰაერისა, უნაყოფობა მიწისა და უბედურებები, რომლებიც თითოეულს გვხვდება ცხოვრებაში, აღკვეთენ ცოდვის ზრდას. და ყოველი ამგვარი ბოროტება გვევლინება ღმრთისაგან, რათა არ დაიშვას ჭეშმარიტი ბოროტების წარმოშობა… რამეთუ სხეულებრივი ტანჯვა, გარეგნული უბედრურებები დაწესებულნი არიან ცოდვის ასალაგმავად. მაშასადამე, ღმერთი ანადგურებს ბოროტებას, ხოლო ბოროტება არ არის ღმრთისაგან.ხოლო ქალაქთა ნგრევები, მიწისძვრები, წყალდიდობები, დაღუპვა მხედართა, გემთა შემუსრვანი, ყოველი დაღუპვა მრავალი ადამიანისა, რომელიც წარმოიქმნება მიწისაგან, ზღვისა, ჰაერისა, ცეცხლისა თუ რომელიმე სხვა მიზეზით ხდება იმისთვის, რომ განწმიდოს დარჩენილები. რამეთუ ღმერთი ზოგადსაერო ნაკლოვანებებს განწმედს საზოგადო სასჯელებით.“
„ნუვინ იღვწის გამოძიებაში სავალალო მოვლენების მიზეზთა: რისთვის არიან გვალვები, რისთვის წვიმები, რისთვის მეხის დაცემები, რისთვის სეტყვები? ყოველივე ეს ჩვენთვის, რომელთაც გვაქვს გული უნანელი და არ მოვიქცევით მანამ, სანამ არ ვიქნებით მოწყლულნი.“
წმიდა იოანე ოქროპირი გვამცნობს:
„ჩვენზე მოწევნულ უბედურებებს ვხედავთ, ხოლო იმ შეურაცხყოფას, რომელსაც ყოველდღიურად ვაყენებთ უფალს, ვერ ვამჩნევთ, რის გამო მოვდივართ კიდევაც შეძრწუნებაში. თუ კი დავითვლიდით ჩვენს ცოდვებს, თუნდაც ერთი დღის განმავლობაში, კარგად გავიგებდით, რა ბოროტების ღირსნი ვართ.“
ამასთანავე, ვხედავთ, რომ საზოგადო უბედურებების ჟამს უმეტესად იღუპებიან ისეთი ადამიანები, რომელთა მცოდველობასა და ბრალზე ყველაზე ნაკლებად გვაქვს საბაბი საუბრისა.
როცა მოდის საზოგადო განსაცდელი, ტკივილი, უნდა დავფიქრდეთ როგორც ერში არსებულ სულიერ მიზეზებზე, ასევე ჩვენს წვლილზე ამ ყველაფერში.
როცა ისრაელის დიდმა მეფემ დავითმა აღწერა მოსახლეობა, ცოდვად შეერაცხა, რადგან ამაში ჩანდა იმედი ერის სიმრავლისა და არა ღმრთისა. წინასწარმეტყველ გადის პირით უფალმა ამხილა დავითი. სასჯელი მთელ ერზე მოიწია – ერთ დღეში 77000 ადამიანი დაიხოცა (2მეფ. 24:14-16). ისინი დავითის ქვეშევრდომები იყვნენ და მათ არ მიუძღოდათ ბრალი დავითის შეცოდებაში. მაგრამ ხელმწიფის ცოდვისათვის სასჯელი მთელ ერზე მოდის. დამაფიქრებელია ეს ჩვენთვის. თუ სახელმწიფო კანონების სახით ცოდვას ნორმად აღიარებს, იცავს კიდევაც ამ შეხედულებას, როცა საზოგადოების ღირებულებათა სისტემა სცილდება ჭეშმარიტებას, ტრადიციას, ზოგადსაკაცობრიო ფასეულობებს, სასჯელი მოდის მთელ ერზე და, ხშირად, იწირებიან ისინი, ვისაც ყველაზე ნაკლებად მიუძღვის ბრალი შექმნილ ვითარებაში. პასუხისმგებლობა მათ ეკისრებათ, ვინც აქტიური ქმედებითა თუ პასიური თანხმობა-წაყრუებით შექმნა განსაცდელის გამომწვევი ვითარება, ანუ მთელ ერს. ურწმუნო ადამიანი ვერ ხედავს ამაში ლოგიკას. ასევე, ვერ ხედავენ ლოგიკას ე. წ. საეკლესიო ლიბერალები, რომელთა მახასიათებელი თვისება არის კონფორმიზმი წუთისოფელთან. მათ ცნობიერებაში მეტად გაბერილია მიწიერი ცხოვრების ფასი. ზემოთ ხსენებული წმიდა მამები კი სხვაგვარად გვასწავლიან.
ზოგჯერ გვესმის, რომ, თუ ქვეყანა აწევს სტანდარტების დონეს, ეს დაგვიცავს შემგომში მოსალოდნელი უბედურებებისაგან. „არა თუმცა უფალმან აღაშენა სახლი, ცუდად შურებიან მაშენებელნი მისნი; არა თუმცა უფალმან დაიცვა ქალაქი, ცუდად იღვიძებენ მხუმილავნი მისნი“ (ფს.126:1), ვკითხულობთ წმიდა წერილში. ამაოა და უბადრუკი იმედი მარტოოდენ ტექნიკისა და ტექნოლოგიების საშუალებით უბედურებისაგან თავის დაცვისა. არაერთმა კატასტროფამ, რომელსაც ჰქონია ადგილი განვითარებულ ქვეყნებში, უნდა დაგვარწმუნოს ამაში. გავიხსენოთ, თუნდაც, 2005 წლის ქარიშხალი და წყალდიდობა ნიუ-ორლეანში, რომელმაც 1600-ზე მეტი ადამიანის სიცოცხლე იმსხვერპლა. მათი სტანდარტები გვარიანად აღემატება ჩვენსას, მაგრამ ამან ვერ დაიცვა ქალაქი. ადამიანმა უნდა აკეთოს თავისი საკეთებელი – გათვალოს, დაგეგმოს, აშენოს და, ამასთანავე იზრუნოს იმაზე, რომ არ განეშოროს შემოქმედს. იმედი და ხსნა კი არ არის კაცობრივი ხელიდან.
როცა ხდება ერთი ან რამდენიმე ადამიანის დაღუპვა, არავითარ შემთხვევაში არ შეიძლება ეს მივაწეროთ უშუალოდ მათ ცოდვილობას. მეტიც, ძირითადად, სწორედ ნაკლებმცოდველები გაჰყავს უფალს, რომლებიც მეტ-ნაკლებად მზად არიან მარადისობისათვის. როცა მეოცე საუკუნის დასაწყისში რუსეთის იმპერიაში გაბატონდა ანტიქრისტეანული კომუნისტური ხელისუფლება, მილიონობით ადამიანის სიცოცხლე შეიწირა. მათ შორის იყო ასობით ათასი ქრისტეანი – სასულიერო თუ საერო. დაიღუპნენ არა კონფორმისტები, არამედ ისინი, ვინც უერთგულა ჭეშმარიტებას და მრავალი მათგანი ახალმოწამედ იქნა შერაცხილი. მსგავსადვე ხდება სტიქიური უბედურებების დროს: იღუპებიან ერთეულები, ბრალში კი დარჩენილები ვართ, რადგან ჩვენს გასაღვიძებლად დაიშვება მათზე საშინელი სიკვდილი. მათ უფალი მიაგებს იმ ტკივილის საზღაურს, რომელიც ერგოთ წილად, ჩვენ კი უფრო მკაცრად მოგვკითხავს, თუ არ გამოვფხიზლდით. ასე ფიქრის საფუძველს გვაძლევს წმიდა წერილი:
„მო-ვინმე-სრულ იყვნეს მას ჟამსა ოდენ და უთხრეს მას გალილეველთა მათთჳს, რომელთაჲ-იგი სისხლი პილატე შეჰრია მსხუერპლთა მათთა. მიუგო იესუ და ჰრქუა მათ: ეგრე გგონიეს, ვითარმედ გალილეველნი ესე უფროჲს ყოველთა გალილეველთა იყვნეს ცოდვილ, რამეთუ ესევითარი ევნო მათ? გეტყჳ თქუენ: არა; არამედ უკუეთუ არა შეინანოთ, ეგრევე სახედ ყოველნი წარსწყმდეთ. ანუ იგი, რომელ ათრვამეტთა ზედა სილოამს გოდოლი დაეცა და მოსწყჳდნა იგინი, ჰგონებთ, ვითარმედ იგინი ხოლო თანა-მდებ იყვნეს უფროჲს ყოველთა კაცთა, რომელნი მკჳდრ არიან იერუსალჴმს? გეტყჳ თქუენ: არა; არამედ უკუეთუ არა შეინანოთ, ყოველნივე ეგრეთ წარსწყმდეთ.“ (ლკ.13:1-6)
ზოგიერთისაგან გვესმა, თითქოს მომხდარი არის ბუნების მოვლენა და არ უნდა მივაწეროთ ყველაფერი ღმერთს. თითქოს ბუნება იყოს თვითმართვადი ძალა! 6(19) სექტემბერს ეკლესია იხსენებს წმ. მიქაელ მთავარანგელოზის მიერ მეოთხე საუკუნეში ქალაქ იერაპოლთან, ჰეროტოპად წოდებულ ადგილას ქმნილ სასწაულს. წარმართებმა განიზრახეს წმ. მიქაელ მთავარანგელოზის ეკლესიის განადგურება, შეაერთეს ორი მდინარე და მიმართეს ტაძრისაკენ. მაგრამ წმ. არქიპოს ლოცვით მოვლენილმა წმ. მიქაელ მთავარანგელოზმა, კვერთხით განაპო კლდე და მთელი წყალი მიემართა ნაპრალისაკენ. აქედან მიეცა დასაბამი იმ ადგილის სახელწოდებას – ხონა, რაც ნაპრალს ნიშნავს. როცა გვახსოვს, რომ არათუ ბუნებრივ მოვლენას, ადამიანის განზრახვით მოსალოდნელ უბედურებასაც აგვარიდებს უფალი კეთილად დგომისას, არ არის გონივრული და, მით უფრო ქრისტენული, ბუნებას მივაწეროთ დამანგრეველი ძალა, რომლისაგან უფალი არ დაიცავს ადამიანებს. ეკლესიის ისტორიამ შემოგვინახა მრავალი ისეთი მოვლენი ხსოვნა, როცა ცოდვისათვის ისჯებოდა მთელი ერი და, პირიქით, კეთილად დგომისათვის ენიჭობა ხსნა.
ნუგეშსა და ცრუნუგეშს შორის არის ისეთივე განსხვავება, როგორიც სნეულების კურნებასა და გაბრუებას შორის. რამდენიც არ უნდა ვიყუჩოთ ტკივილი, სნეულება ვერ მოგვშორდება და პროგრესირებს, სანამ არ გავუსწორებთ თვალს, არ შევუდგებით მკურნალობას. განსაცდელის ჟამს ყველაზე მეტად გვჭირდება იმ რეალობისათვის თვალის გასწორება, რომ ჩვენი უკეთურება, ცოდვასთან შერიგება, ნაკლოვანებებზე თვალის დახუჭვა, უღმერთობა არის მიზეზი ტკივილისა.
***
მძიმე და მტკივნეულია იმ ადამიანთა ხვედრის ხსენება, რომელთაც იწვნიეს მოწევნული უბედურების ტკივილი, შეეწირნენ მას; რომელთაც ვერ დავეხმარეთ და მარტონი პირისპირ დარჩნენ აბობოქრებულ სტიქიასთან. ძნელად წარმოსადგენია მათი ტკივილი, ვინც დაკარგეს შვილები, ძმები, დები. რამდენიც არ უნდა ვილაპარაკოთ, ვარკვიოთ, ვეძიოთ, დაკარგულს ვერავინ დააბრუნებს. სახლებიც აშენდება, ქალაქიც გამშვენდება, მაგრამ არა მათთვის, ვინც არ არის უკვე ჩვენ შორის. კაცთმოყვარება უფლისა იყოს მათი შემდგომი გზისა და სამყოფელის მანათობელი. ჩვენ კი მოგვმადლოს უფალმა გონება მღვიძარე, გული კეთილი, რწმენა ცხოველი.
